Find Us Online At
iBookstore
Android app on Google Play
Like Us
A programme by
Chikajil k’utwachil kech taq ala’s rech q’equmal

5 rajilab’al ukab’laj ik’ rech 2016

5 December 2016

Pa taq le uk’isb’al 20 junab’ man qeta’am taj we k’o jun ralq’ij chi rij le ukemb’al q’ij, ¡kq’ax pa uwi’ 3,500! Chi kech taq wa’ we naj uwachulew kqab’ij exoplaneta chi kech.

K’i ub’antajik utzukuxik taq exoplanetas, le k’utub’al le qas k’o uwachinem, are le kb’ix cholb’anikil rech q’axnem chech. Are taq jun ralq’ij kq’ax chi uwach le uch’umil le alanaq, Kuch’uq uwach jun nitz’ utz’aqatil uwachinem le ch’umil. Le ajch’umilab’ kekowinik kakilo jas kub’an wa’ kxajtajik, pacha’ jun mu’j pa jun k’utwachil kech taq ala’s . We kkilo chi suk’ul uxajtajem, kkichomaj chi jun ralq’ij k’o pa sutub’e chi rij le ch’umil.


Sib'alaj k'i ral q'ij riqitajnaq ruk' ukojik we ub'e'al, le retb'alil pacha Marte on are nima'q chi uwach Jupiter. Xa k'ut le was kaqaj kaqeta'maj are jachike chech we taq ral q'ij k' o k'aslemal chi upam.

Le rajawaxik, kaqaj kaqariq taq ral q'ij junam ruk' le Uwachulew, rumal chi qeta'am chi waral k'o k'aslemal. Katajin kaqatzukuj taq ral q'ij pacha unimal le Uwachulew, le k'o usutinem pacha unajal chech le ch'umil, jawi' le uq'aq'al xaq retal are chi k'o ja', che ri are sib'alaj rajawaxik chech le k'aslemal.

Le teren chi uloq are utzukuxik pa le kaqiq' rech le ral q'ij jastaq le k'o uk'aslemal, pacha' le kaqiq'. Pa janipa aq'an junab', le ilb'al uwakaj kakowinik Karol we jastaq ri sib'alaj nima'q ub'antajik. Xa k'u chech uriqik, kajawataj reta'maxik le usilob'em chi kijujunal le ral q'ij, xa k'u jeri' kaqeta'maj jawije' xuquje' janipa' kaqakoj le Ilb'al uwakaj.

Maja' naj kanoq xojo'pan chi upam wa'. Jun molaj winaq e solol uxe' pa ronojel uwachulew xekowinik xkilo janipa' kab'eyetaj le órbita chech le unajal exoplaneta chi sib'alaj aninaq man ilowinaq ta wi ruk' reta'maxik le rinoch'. Xa k'u we jun ral q'ij kuya' usutinem chi rij le ch'umil chi 45 q'ij, wene' pa 18 alaj kajb'aj.

Cool Fact

Xuquje' utz kaqil taq le ral q'ij e  k'o pa le Ukemb'aj q'ij. Jujun mul utz kaqil le Mercurio chi'l Venus keq'ax chi uwach le q'ij. Le nab'e mul utz ka'ilik are' pa le q'ij 11 de noviembre rech le junab' 2019, are taq Mercurio kaq'ax chi uwach le Q'ij.
Elena Tambriz, Luis Jamínez y Ricardo Guarchá

Share:

More news
12 October 2020
1 October 2020
16 September 2020
14 September 2020
10 September 2020

Images

Cosmic Shadow Puppet Show
Cosmic Shadow Puppet Show

Printer-friendly

PDF File
851.6 KB